Na początku rozważań, którym został poświęcony niniejszy artykuł, warto wyjaśnić sobie, czym jest niepełnosprawność sprzężona.
Niepełnosprawność sprzężona - czym ona właściwie jest?
Z niepełnosprawnością sprzężoną mamy do czynienia w przypadku istnienia więcej niż jednego uszkodzenia organizmu. Występuje ona zatem w przypadku minimum dwóch uszkodzeń organicznych, które w szczególny sposób mogą utrudniać funkcjonowanie i rozwój człowieka. Aczkolwiek wspomniane ograniczenia nie zawsze muszę mieć miejsce.
Mamy tutaj do czynienia z sumą lub iloczynem konsekwencji wad, które przesądzają o powstawaniu tego rodzaju niepełnosprawności. Jest to całkowicie różny i często indywidualny stan rozwojowo-funkcjonalny, który stanowi wymierną rezultatów obecnych wad organicznych.
Czytaj także: Motywacja pracowników z niepełnosprawnością. Jako to robić?
Jej kolejną cechą jest hipotetycznie możliwy, złożony, wielozakresowy czy wieloraki charakter konsekwencji uszkodzeń. Złożoność niepełnosprawności musi być ujmowana w kategoriach jakościowych i postrzegana jako charakterystyka powagi zauważanych konsekwencji uszkodzenia lub uszkodzeń ludzkiego organizmu. Termin ten można odnieść zarówno do niepełnosprawności, dla których charakterystyczna jest jedna wada, jak i tych, gdzie występują dwie lub więcej wad organicznych. Przykładem może być tutaj stan związany z całkowitym niewidzeniem czy niesłyszeniem, jak i stan sprzęgania się konsekwencji słuchu i wzroku – czyli głuchoślepoty.
Wielozakresowość niepełnosprawności – jako kategoria ilościowa – sugeruje konsekwencje uszkodzeń w co najmniej dwóch lub więcej zakresach funkcjonowania człowieka – chociażby w zakresie funkcjonowania fizycznego, psychicznego i/lub społecznego. Można tu podać chociażby podać przykład osoby niewidomej, u której występują zaburzenia funkcjonowania psychicznego i społecznego. Z wielozakresowością niepełnosprawności mamy także do czynienia w przypadku osób głuchoniewidomych.
Wielorakość niepełnosprawności jest natomiast kategorią zarówno jakościową, jak i ilościową. Łączy niepełnosprawność w jedną całość, a nie różnicuje jej w kontekście ilościowym i jakościowym. Istotne są tutaj konsekwencje ograniczenia sprawności w możliwie różnych zakresach funkcjonowania.
Czytaj także: Twórczość artystyczna w życiu osób z niepełnosprawnością
Szczególne potrzeby edukacyjno-rehabilitacyjne
Osoby z niepełnosprawnością sprzężoną doświadczają wielu problemów funkcjonalnych i rozwojowych, których źródło może być różne. Niepełnosprawność wielozakresowa, złożona i wieloraka źródła wspomnianych problemów znajduje w kwestiach pochodzących z zewnątrz, a więc zapewnienia wymaganej opieki oraz adekwatnego wsparcia specjalistycznego. Następnie istotne są kwestie wewnątrzpochodne – a mianowicie odniesienie indywidualnych, wrodzonych możliwości człowieka.
Inaczej sprawa się ma w przypadku niepełnosprawności sprzężonej. Złożone wielozakresowe i wielorakie problemy mogą wynikać z uszkodzeń organicznych i czynników wewnątrzpochodnych, a także z czynników zewnątrzpochodnych – czyli takich, jak istnienie opieki adekwatnej do danego rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz odpowiedniego wsparcia specjalistycznego, które jest stosowane do uszkodzenia wiodącego, ale uwzględnia także konsekwencje współistniejących uszkodzeń.
Szczególne potrzeby osób z niepełnosprawnością sprzężoną w wymiarze edukacyjno-rehabilitacyjnym dotyczą kilku podstawowych obszarów. Należą do nich potrzeby diagnostyczne, rehabilitacyjne oraz edukacyjne.
Podstawowym wyzwaniem edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością sprzężoną jest profilaktyka. Ma ona zapobiegać pojawianiu się ewentualnych złożonych, wielozakresowych i wielorakich konsekwencji uszkodzeń dzięki odpowiedniemu dostosowaniu zakresu i jakości udzielanej pomocy do obecnej niepełnosprawności oraz uruchamianie wrodzonych potencjałów.
Czytaj także: Narzędzia do pracy zdalnej dla osób z niepełnosprawnością