Znamy ich z kart historii, wybitnych dzieł muzycznych czy ekranów kinowych i telewizyjnych. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z istnienia niepełnosprawności, z którymi żyli bądź żyją bohaterki i bohaterowie niniejszego artykułu. Poznajmy ich zatem lepiej.
Czytaj także: Trzy najbardziej znane osoby z niepełnosprawnościami
Znani muzycy z niepełnosprawnościami
Jest ich naprawdę bardzo wielu. Zapadli w gusta muzyczne ludzi na całym świecie. Ludwig van Beethoven, Jan Sebastian Bach, Ray Charles, Steve Wonder czy Andrea Bocelli – tych postaci nie trzeba za specjalnie nikomu przedstawiać. Warto jednak przybliżyć niepełnosprawności, z którymi żyli i żyją nadal.
Ludwig van Beethoven
Kompozytor i pianista niemiecki, a także ostatni z tzw. klasyków wiedeńskich. Prekursor romantyzmu w muzyce, którego uznano za jednego z największych twórców muzycznych wszech czasów. Żył i tworzył w latach 1770 – 1827.
U szczytu sławy, który przypadł na lata 1796 – 1798, Beethoven zaczął tracić słuch. Początkowo uznał problem za przejściowy, z czasem jednak jego głuchora okazała się być nieuleczalna. Kilka lat zmagał się ze swoją niepełnosprawnością, by ostatecznie zrezygnować z publicznych wystąpień i poświęcić się wyłącznie pracy kompozytorskiej.
Tragedia, jaka spotkała artystę, odbiła się dużym piętnem na jego twórczości. Zaczął on bowiem afirmować bohaterstwo, siłę ducha i wolę życia pomimo cierpienia. Gdy poradził sobie z krótkim załamaniem nerwowym, spod jego pióra wyszło jedno z najpopularniejszych dzieł – II symfonia D-dur op. 36.
Andrea Bocelli
Ten wybitny włoski śpiewak, tenor, kompozytor, autor piosenek, producent muzyczny i multiinstrumentalista urodził się z poważną wadą wzroku, jaką jest jaskra. Lekarze podobno mieli nawet namawiać jego matkę do przerwania ciąży. Na szczęście do tego nie doszło i Andrea Bocelli zrobił niebywałą karierę muzyczną o globalnym wymiarze. Do tej pory sprzedał on ponad 75 milionów albumów na całym świecie.
Fakt bycia osobą z całkowitą niepełnosprawnością wzroku nie był przeszkodą w zrobieniu międzynarodowej kariery. Żyjąc od urodzenia z jaskrą, jako dwunastolatek dostał wylewu podczas gry w piłkę nożną z kolegami. Było to bezpośrednią przyczyną całkowitej utraty wzroku. Zaczął wtedy słuchać coraz więcej muzyki, by w końcu samemu zacząć śpiewać. Szczególnie zafascynował się wielkimi tenorami z Włoch.
Andrea Bocelli koncertuje na scenach całego świata. Jego życiowa postawa stanowi dowód na to, że niepełnosprawność nie musi być w niczym przeszkodą. Uważana jest ona wręcz przez artystę za dar. Podczas swoich występów stara się on zawsze nawiązać kontakt z publicznością.
Stevie Wonder
Jeden z najbardziej znanych muzycznych artystów na amerykańskiej i międzynarodowej scenie. Piosenkarz soulowy, kompozytor, producent i multiinstrumentalista. Sprzedał ponad 100 milionów płyt na całym świecie.
Charakterystyczny jest dla niego bardzo eklektyczny styl, który zawiera w sobie elementy muzyki funk, soul, R&B, jazzu, bluesa, rock and rolla, a nawet progresywnego rocka.
Jako wcześniak trafił do inkubatora, gdzie w wyniku nadmiaru tlenu stracił wzrok. Współpracował z największymi wykonawcami sceny muzycznej – jak chociażby: Paul McCartney, John Lennon, Michael Jackson czy Beyonce.
Chciałem tylko powiedzieć, zanim podam nazwisko zwycięzcy, że musimy zrobić wszystko, by każda pojedyncza rzecz była dostępna dla każdej pojedynczej osoby z niepełnosprawnością – zauważył muzyk podczas ceremonii rozdania nagród Grammy w 2016 roku.
Czytaj także: Sport w życiu osób z niepełnosprawnościami
Znani malarze z niepełnosprawnościami
Ci najbardziej znani to oczywiście Vincent Van Gogh, Nikifor i Henri Toulouse-Lautrec. Warto jednak w tym miejscu wspomnieć o jakże wielu nieznanych artystach, którzy malują ustami lub stopami niesamowite obrazy. Dość wspomnieć, że wśród nich są także osoby niewidome lub niedowidzące.
Vincent van Gogh
Holenderski malarz postimpresjonistyczny, który żył w latach 1853 – 1890. Znany jest z tego, że dla celów artystycznych obciął sobie ucho, by w ostateczności najprawdopodobniej odebrać sobie życie w wyniku postrzału z broni palnej. Dzięki żywej kolorystyce i emocjonalnemu oddziaływaniu jego twórczość wywarła ogromny i rozległy wpływ na dwudziestowieczną sztukę.
Istnieje wiele przeprowadzanych badań i postawionych hipotez co do stanu zdrowia artysty. Podejrzewano u niego stany depresyjne, które miały objawiać się chociażby napadami lęku i wahaniami nastroju. Za przyczynę tego uznawano schizofrenię, van Gogha podejrzewano także o zaburzenia afektywne dwubiegunowe, czyli chorobę maniakalno-depresyjną. Z kolei według lekarzy ze szpitala w Saint-Rémy, w którym przez jakiś czas przebywał, cierpiał on na epilepsję (padaczkę).
Frida Kahlo
Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón – niezwykła postać, tak samo jak niezwykłym było jej malarstwo. Afimatorka niezbyt łaskawego dla niej życia, która potrafiła oczarować zarówno mężczyzn jak i kobiety. Ta słynąca z autoportretów meksykańska malarka żyła w latach 1907 – 1954.
Gdy wracała ze szkoły, uległa wypadkowi autobusowemu, w efekcie którego doszło do złamania żeber, kręgosłupa w trzech miejscach, lewej nogi w jedenastu i zmiażdżenia prawej nogi. Została uszkodzona także nerka i pachwina, natomiast sam fakt, że Kahlo przeżyła tak straszny wypadek został przez lekarzy uznany za cud.
Dzieciństwo, które – jak sama żartowała – straciła, zamieniła na sztukę. Unieruchomiona przez długie miesiące w łóżku, przeglądała albumy i uczyła się malować. Jak sama podkreślała, wypadek zdeterminował jej życie. Jej sztuka określana jest mianem prymitywizmu (sztuka naiwna), sztuki folkowej, a nierzadko także surrealistycznej. Najczęstszymi tematami, które Frida Kahlo podejmowała w swoim malarstwie były ból fizyczny i cierpienie.
Henri de Toulouse-Lautrec
Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa żył i tworzył w latach 1864 – 1901. Był malarzem i grafikiem pochodzącym z Francji, przedstawicielem postimpresjonizmu, który poprzez swoje prace – a konkretnie litografie – znacząco wpłynął na rozwój nowoczesnego plakatu.
Gdy miał czternaście lat złamał lewą kość udową, a rok później obie. Jego kości, ze względu na defekt genetyczny, nie były w stanie odpowiednio się zrosnąć i w rezultacie przestał on rosnąć. Będąc fizycznie dojrzałym mężczyzną, Henri miał tors i górne partie ciała o normalnych proporcjach oraz anormalnie krótkie kończyny dolne. Toulouse mierzył tylko 142 centymetry.
Niska postura wykluczała go z wielu dziedzin życia. Poświęcił się zatem sztuce i został znaczącym malarzem, plakacistą postimpresjonizmu. Był twórcą litografii i ilustracji, na których uwieczniał życie bohemy dziewiętnastowiecznego Paryża. W połowie lat 90 XIX wieku tworzył ilustracje dla humorystycznego pisma Le Rire.
Czytaj także: Jak twórczość artystyczna wpływa na życie osób z niepełnosprawnościami?
Niepełnosprawność w aktorstwie i modelingu
I tutaj nie brakuje przykładów ludzi, którzy żyjąc z różnymi rodzajami stopniami niepełnosprawności odnieśli znaczne sukcesy.
Christopher Reeve
Mieszkający w Ameryce i pochodzący z Anglii najbardziej znany aktor z niepełnosprawnością – odtwórca roli Supermana. Był także producentem filmowym, reżyserem, scenarzystą i pisarzem. Żył w latach 1952 – 2004.
Mając 42 lata uległ poważnemu wypadkowi. Upadek z konia, który zdarzył się podczas wyścigów spowodował paraliż. Przez wiele lat był intensywnie rehabilitowany. Razem z żoną Dianą otworzył ośrodek, w którym ludzi dotkniętych paraliżem uczono niezależnego życia.
Okno na podwórze – to dreszczowiec z 1998 roku, w którym zagrał główną rolę sparaliżowanego architekta. Był także jego producentem. Za swoją rolę otrzymał nagrodę Screen Actors Guild i nominację do Złotego Globu.
Heather Mills
To brytyjska modelka, była żona muzyka Paula McCartneya. Wspiera różne organizacje charytatywne.
8 sierpnia 1993 roku na ulicy w Londynie potrącił ją motocykl policyjny. Wypadek sprawił, że w październiku lekarze musieli amputować jej lewą nogę od kolana w dół. Mills otrzymała od policji 200 tys. funtów odszkodowania. Policjant, który spowodował wypadek, stracił prawo jazdy.
Mills w 2007 roku wzięła udział w znanym show Dancing with the Stars – Taniec z Gwiazdami, w którym zajęła siódme miejsce na jedenaście możliwych. Była pierwszą uczestniczką w tego typu programie, która korzystała z protezy kończyny. Uczestniczyła także w piątej edycji programu Dancing on Ice – znanego w Polsce jako Gwiazdy tańczą na lodzie.
Peter Falk
Peter Michael Falk to amerykański aktor, który utożsamiany jest przede wszystkim z tytułową rolą porucznika w serialu Columbo. Żył w latach 1927 – 2011.
W wieku trzech lat usunięto mu prawe oko z powodu siatkówczaka. Był absolwentem nauk politycznych, pracował jako kucharz, policjant, by ostatecznie w 1957 roku poświęcić się aktorstwu. W latach 1961 – 1962 otrzymywał nominację do Oscara, natomiast nagrodę Emmy, do której był dziesięciokrotnie nominowany za rolę porucznika Columbo, otrzymał cztery razy. Ta sama rola zapewniła mu także dziesięć nominacji do Złotego Globu – nagrodę tą otrzymał tylko raz w 1973 roku.
Rola w Columbo zapewniła Falkowi mocną pozycję w Hollywood. Dzięki niej mógł wcielić się w wiele interesujących kreacji filmowych. Przykładem mogą być chociażby filmy jego przyjaciela Johna Cassavetesa; takie jak: Mężowie (1970), Kobieta pod presją (1975), Premiera (1977) i Wielki kłopot (1986).
Czytaj także: Jakie bariery przeszkadzają w życiu codziennym osobom z niepełnosprawnościami?
Tak wielu różnych wielkich artystów żyjących z tak wieloma rodzajami niepełnosprawności. Nie jest ona – jak się okazuje – przeszkodą w byciu twórczym. Przeciwnie. Niepełnosprawność potrafi bardzo często wręcz pchnąć człowieka ku twórczości. Fantastycznymi dowodami na tak postawioną tezę są chociażby Frida Kahlo czy Andrea Bocelli. Życie z niepełnosprawnością wiąże się bowiem z pokonywaniem mnóstwa różnych barier, które dla artysty po prostu nie istnieją.
Czytaj także: Jak motywować osoby z niepełnosprawnościami do pracy?